Debiutancka powieść Martina Šmausa pojawiła się w polskich księgarniach w bardzo fortunnym momencie. Oto na naszych oczach ścierają się dwie europejskie rzeczywistości: jedna z lubością przeglądająca się w kolorycie multikulti i druga, z coraz śmielszymi dowodami niechęci wobec mniejszych grup etnicznych. Wypada mówić o tolerancji dla inności, by za chwilę, już dużo ciszej dodać: "...byle z dala od mojego poletka". W końcu nic nie jest w stanie tak rozdrażnić Europejczyka, oddającego państwu i na "socjal" jedną trzecią dochodu, jak uczynienie z bycia biednym sposobu na życie.

Od paru lat w literaturze obserwujemy rosnące zainteresowanie motywem Romów w przestrzeni wschodnioeuropejskiej. "Papusza" Angeliki Kuźniak i Cygan to Cygan Lidii Ostałowskiej to czołowe przykłady literatury – w obu przypadkach non-fiction - podejmującej próbę obiektywnego przedstawienia świata Romów siłą osadzonego w sztywnych ramach, jakie narzuciło im społeczeństwo. "Dziewczynko..." to nowa jakość w tym doborowym towarzystwie, choćby dlatego iż stanowi fikcję literacką opartą o solidną obserwację dokonaną przez autora, który dorastał w kamienicy zamieszkałej przez Cyganów. Mały Martin musiał być bardzo wrażliwym chłopcem, bo mimo iż obrał drogę inżyniera, "po godzinach" przelewał na papier to, co zakiełkowało kiedyś w dzieciństwie i narastało w dorosłym życiu, nie pozwalając na przejście obojętnie obok zjawiska tak niechętnie zauważanego przez ogół.

I tak oto powstał Andrejko - cygańskie dziecię, duma rodziców i reszty wielopokoleniowej rodziny Dunków, z dziada pradziada zamieszkujących osadę pod Wyżną Polaną, czechosłowacką wsią, gdzie życie toczy się zgodnie z rytmem pór roku. Zręczny i szybki, jak żaden inny chłopiec Andrejko bezszelestnie potrafi zdobyć złotą biżuterię i pieniądze niczego nie spodziewających się "gadziów". Zachwycony talentem chłopca wujek Fero zabiera go do Pragi, gdzie czeka go szkoła życia, a dokładniej rzecz ujmując regularne okradanie obywateli stolicy pod obstawą co silniejszych członków rodziny.

Zachęcamy do przeczytania całej recenzji na stronie portalu wp.pl